Việc giá xuống âm cho thấy người bán sẵn sàng trả gần 40 USD cho người mua để không phải giữ dầu khi nhu cầu rơi tự do, phí thuê chỗ chứa đắt đỏ.
Các cửa hàng gần như không bao giờ trả tiền cho người mua để mang hàng hóa của mình đi, trừ một số trường hợp rất hiếm hoi như vừa xảy ra trên thị trường dầu thô Mỹ hôm 20/4. Dầu thô WTI giao tháng 5 có ngày biến động chưa từng có khi xuống âm 37,63 USD một thùng – lần đầu tiên trong lịch sử xuống dưới 0.
Các hợp đồng tương lai thường có kỳ hạn. Khi ngày đáo hạn càng đến gần, giá tương lai có xu hướng dịch chuyển về bằng giá hàng hóa thực trên thị trường, do người mua đến nhận hàng.
Nhiều người mua hợp đồng tương lai dầu để đầu cơ. Nhóm này đặt cược vào biến động giá để kiếm lời, chứ không muốn mua các thùng dầu thật. Khi gần đến ngày đáo hạn, họ sẽ chuyển sang mua hợp đồng tương lai tiếp theo, trong trường hợp này là hợp đồng tháng 6. Hợp đồng dầu WTI giao tháng 6 hôm qua giảm 16% về 21,04 USD một thùng. Điều này có nghĩa sau khi hợp đồng tháng 5 đáo hạn hôm nay, giá sẽ quay về trên 20 USD.
Các hãng sản xuất dầu hiện rất khó tìm chỗ chứa cho sản phẩm. Ảnh: Reuters
Bên cạnh đó, trong tình hình giá giảm mạnh như hiện tại, nhóm đầu cơ đối mặt với hai sự lựa chọn – bán lỗ hoặc tìm chỗ chứa dầu và phát sinh thêm chi phí lưu trữ khi hợp đồng đáo hạn. Trong trường hợp dư cung khổng lồ như hiện nay, các kho chứa đang ngày càng đầy lên, khiến giá các chỗ trống cũng ngày càng đắt đỏ.
Nhóm thứ hai là những tổ chức có nhu cầu dùng thật, như các nhà máy lọc dầu hay hãng hàng không. Họ không bán hợp đồng tương lai trước thời hạn và thường chờ đến khi đáo hạn để mua hàng.
Tuy nhiên, khi đại dịch khiến nhu cầu giảm mạnh chưa từng có, còn các kho chứa cũng ngày một đầy lên, nhu cầu mua dầu lúc này cũng chẳng còn. Máy bay ngừng bay, việc vận chuyển hàng hóa chậm lại và người tiêu dùng Mỹ – vốn tiêu thụ 10% sản lượng dầu toàn cầu cho việc chạy xe hơi – giờ cũng phải ở trong nhà. Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) tuần trước cho biết tính đến ngày 10/4, kho chứa tại Cushing (Oklahoma, Mỹ) đã đầy 72%.
Đó là lý do giá dầu hôm qua xuống dưới 0. Các hãng sản xuất dầu sẵn sàng trả tiền để đẩy dầu thô đi, vì chẳng ai có nhu cầu dầu vào lúc này, khi cả nền kinh tế đang bị phong tỏa. Với họ, việc này vẫn còn rẻ hơn so với phải ngừng sản xuất hay tìm chỗ chứa.
Francisco Blanch – Giám đốc Hàng hóa tại Bank of America cho biết với cơ chế thông thường, người tiêu dùng sẽ mua vào khi giá giảm. Nhưng hiện tại, nguyên lý này không hoạt động, vì các lệnh phong tỏa. “Thế giới chưa bao giờ dừng lại như trong vài tuần qua. Đây là điều khiến cuộc khủng hoảng hiện tại khác thời Đại Suy thoái”, ông nói, “Các hãng dầu đang phải đối mặt với những thách thức khắc nghiệt nhất”.
Trong 2-3 tháng qua, mỗi ngày có khoảng 30 triệu thùng dầu phải cất vào kho chứa do nhu cầu đi xuống. Và kể cả khi nhu cầu hồi phục về mức trước đại dịch, thế giới cũng sẽ phải mất một thời gian dài mới tiêu thụ hết số dự trữ đó.
Giá dầu giao tháng 6 hiện trên 20 USD một thùng, chưa xuống âm nhưng cũng đang giảm rất nhanh. “Thị trường năng lượng đang phát tín hiệu rằng nhu cầu sẽ không sớm quay lại đâu. Và dư cung thì còn kéo dài”, Kevin Flanagan – Giám đốc Chiến lược Công cụ trả lãi cố định tại Wisdomtree Asset Management cho biết trên Reuters.